1 stycznia 2023 w związku z koniecznością implementacji trzech unijnych dyrektyw (dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z 27.11.2019 r. zmieniająca dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, 2005/29/WE oraz 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta – tzw. dyrektywa Omnibus, dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/770 z 20.05.2019 r. w sprawie niektórych aspektów umów o dostarczanie treści cyfrowych i usług cyfrowych, tzw. dyrektywa cyfrowa, dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/771 z 20.05.2019 r. w sprawie niektórych aspektów umów sprzedaży towarów, zmieniająca rozporządzenie (UE) 2017/2394 oraz dyrektywę 2009/22/WE oraz uchylająca dyrektywę 1999/44/WE, tzw. dyrektywa towarowa), weszły w życie przepisy ustawy z 4.11.2022 r. o zmianie ustawy o prawach konsumenta, ustawy – Kodeks cywilny oraz ustawy – Prawo prywatne międzynarodowe oraz ustawy z 1.12.2022 r. o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw.
Znowelizowane przepisy wprowadzają wiele zmian, w tym obejmują tak kluczowy obszar jak odpowiedzialność za jakość rzeczy sprzedanej. Ponownie znika rękojmia w konsumenckim i quasi-konsumenckim (przedsiębiorcy będący osobami fizycznymi, jeśli umowa nie ma dla nich charakteru zawodowego) obrocie towarami, a w jej miejsce pojawia się reżim odpowiedzialności za brak zgodności towaru z umową. Zmiana nie ma charakteru wyłącznie redakcyjnego. Obejmuje m.in. kwestie tak kluczowe jak:
• odmienne zdefiniowanie niezgodności towaru z umową,
• ograniczenie odpowiedzialności sprzedawcy za zapewnienia dotyczące towaru pochodzące od osób trzecich w tym producenta i producenta nominalnego,
• moment istnienia niezgodności towaru z umową decydujący o odpowiedzialności sprzedawcy (brak w ustawie wzmianki o odpowiedzialności z tytułu niezgodności powstałej po dostarczeniu towaru konsumentowi, jeśli wynika ona z przyczyny tkwiącej już wówczas w towarze),
• sekwencję i szczegółowe zasady realizacji uprawnień (pierwszeństwo roszczeń o naprawę lub wymianę towaru względem uprawnień obejmujących obniżenie ceny oraz odstąpienie od umowy z równoczesnym ograniczeniem możliwości ich wykonania),
• bieg ustawowego terminu do ujawnienia wady,
• wydłużenie terminu działania domniemania prawnego istnienia wady w momencie dostarczenia towaru,
• brak możliwości skracania terminu ustawowego przy sprzedaży rzeczy używanej,
• długość terminu przedawnienia roszczeń (brak szczególnej regulacji w ustawie w odróżnieniu od dotychczasowego stanu prawnego należy odczytywać jako powrót do ogólnego terminu 6-letniego)
• brak regulacji terminu do realizacji uprawnień kształtujących – obniżenia ceny i odstąpienia od umowy (zapewne to przeoczenie ustawodawcy, które jednak będzie w mojej ocenie skutkować możliwością ich wykonywania bez żadnych ograniczeń czasowych poza wynikającymi z ogólnej formuły klauzuli nadużycia prawa podmiotowego /art. 5 k.c./),
• uzależnienie wymagalności roszczenia o zwrot ceny na wypadek odstąpienia od umowy od uprzedniego zwrotu towaru sprzedawcy (Każdemu znającemu praktykę przebiegu tego rodzaju sporów, w tym długość postępowań sądowych rozwiązanie to musi wydać się kuriozalne. Będzie ono prowadziło do natychmiastowego pozbawienia konsumenta posiadania niezgodnego z umową towaru przy równoczesnym braku otrzymania zwrotu zapłaconej ceny. Musimy pamiętać, że może chodzić tutaj o ruchomości przedstawiające znaczącą wartość np. samochody. Taki stan może trwać przez okres wielu lat. W wielu przypadkach – ułatwiając sprzedawcy wyzbycie się takiej rzeczy – pociągnie za sobą faktyczne ograniczenie realnych szans na egzekucję przysługującego konsumentowi roszczenia pieniężnego).
Na chwilę obecną trudno jednoznacznie ocenić wprowadzone zmiany. Część z nich jest z pewnością korzystna, inne jednak będą skutkowały ograniczeniem uprawnień konsumentów i w praktyce spowodują trudności w ich realizacji. Niektóre z nowych rozwiązań oceniamy zdecydowanie krytycznie. Dotyczy to zwłaszcza uzależnienia wymagalności roszczenia konsumenta o zwrot ceny na wypadek odstąpienia od umowy od uprzedniego zwrotu towaru sprzedawcy. Wiele do życzenia pozostawia również język ustawy. Podobnie jak nadmierna częstotliwość zachodzących w tym obszarze zmian negatywnie wpływająca na stabilność prawa, jednolitość praktyki jego stosowania oraz kształtowanie się świadomości prawnej społeczeństwa będzie on dodatkowym utrudnieniem dla konsumentów. W naszej ocenie w wielu przypadkach zniechęci ich do realizacji przysługujących im uprawnień względnie zmusi do korzystania z pomocy profesjonalistów.
Najnowsze komentarze